“sijn mannelijckheijt uijt de boxen getogen ende tuschen haer benen gehadt”
Tijdens het zoeken in het Gelders Archief in de proces dossiers in
het oud rechterlijk archief van Veluwe stuite ik in het “crimineel
sententieboek” op een aantal zaken waarin een vonnis was uitgesproken maar waarvan
ik geen bijbehorend procesdossier kon vinden. Mogelijk dat deze niet bewaard zijn gebleven?
Het betreft soms best interessante dossiers. In de best wel heftige zaak
hieronder beschrijven we kort om welke personen het gaat ,wat er heeft plaats
gevonden en wat de gevolgen voor de daders waren. Daarna volgt een transcriptie
van de uitgesproken vonnissen voor beide personen uit het genoemde
sententieboek.
Transcriptie:
Gesien bij den Hove van Gelderland die confessie van Peter Peterssen out
vierentwintigh jaeren geboortich van Elburch gevangen op St. Johans poort
alhier waerbij hij buijten pijne ende banden bekent sijne olderen overleden, en
sijn vader geweest te sijn een bootschuijver geheten Peter Petersen Suijck,
sijnde hij Confessant geweest vijff jaeren bij het smits ampt ende nu Ruijter
onder den Ritmeester Plasburgh. Dat hij met sijn Cameraat Gerrit Janssen mede
gevangen op den dach des heeren verleden acht dagen een voerman met namen
Berndt Gaerts op vrije heeren straten ontrent het huijs te Mulligen aengeranst
ende hem de pistool aen’t hooft geset hebben ende dat sijn voorn. Cameraat een
deegen uijt hadde ende sij met haer beijden het peert uijtgespannden
Dat sij beijde daer nae aen den avont over den Wolburch voor’t sant een
vrouws persoon die genoemt cornelisie Cornelissen mede aengeranst dewelcke hij
Confessant gedwongen haer manteltien uijttetrecken ende hij haer doe
verlaetende sijn Cameraet haer weder gehaelt ende doe met haer bij hem
gecommen, reijdende sijn peert, ende hij van sijn peert staende.
Dat sij met haer bloote borsten op de aerde liggende hij tegens haeren
wille op haere blote lichaem gelegen, sijn mannelijckheijt uijt de boxen
getogen ende tuschen haer benen gehadt, sijnde sulcx tot tweemael toe geschiet,
doch dat hij niet soude weeten off hij het goed gemaeckt hadde.
Dat hij de eerste geweest ende dat sijn Cameraat haer bij het hooft gehadt
ende vast gehouden hadde
Dat sijn Cameraat het werckdoende, hij oock haer het hooft met d’ een
handt vast gehouden ende met d’ ander de peerden
Dat sij beijde het gedaen hebben bij poosen sijnde alle soodane feijten
die in een landt van justitie ende goede policie niet te dulden maer ten
hoochsten straffbaer sijn ’T voorss Hoff daerop naemkundich mede op de
informatien van ’s Heerenwegen genomen, mitsgaders de eedtlicke verclaringe
vande geledeende persoonen soo den
voorn. Berndt Gaerts als Cornelisie Cornelissen, naedat alles met rijpen raede
geexamineert ende overwogen was heeft den gevangen Peter Peterssen
gecondemneert ende condemneert hiermede dat hij ter plaetse van justitie
gebracht, ende met den sweerde geexecuteert sall worden datter de doot nae
volge anderen ten affschouwelijcken exempel
Gedaen en gearresteert inden Rade van Gelderlant ’t Arnhem den 18:
Januarij 1668.
Gesien bij den Hove van Gelderlandt die Confessie van Gerrit Jansen se
soft seven en twintich jaeren out, geboortich van Oosterwolde gevangen op St.
Johans poort alhier waerbij hij buijten pijne en banden bekent dat hij Ruijter
sijnde onder den Ritmeester Plasburch guarnisoen houdende ’t Ootmarschen seven
weecken vandaer geweest was, daer hij maer een maent verloff hadde
Dat hij ende sijn Cameraat Peter Peterssen mede gevangen verleden dach
des heeren acht dagen eenen voerman op vrije heeren straten omtrent het huijs
te Mullingen aengeranst, en nae den voerman gehouwen hebbende, ende gelijck
sijn voorn. Cameraat bekent het peert met haer beijden uijt gespannen,
hebbende, den voerman een houw in’t hooft, die verclaert dat se hem oock eenen
rijcxdaelder hebben willen affpersen dan seijde geen gelt te hebben
Dat hij met sijne Cameraat ten selven dage aenden avont over den
Wollburch voor ’t sant een vrouws persoon, die genoemt is Cornelisie
Cornelissen ontmoet hebben ende haer affgedwongen haer manteltien met noch eenigh ander goet,
ende de vrouws persoon noch gaende haer wederom gehaelt, onder belofte dat sij
haer goet wederom hebben soude, ende bij sijn Cameraat commende tegens haeren
wille ter aerden geworpen is, ende dat hij sijn manlijckheijt uijt de broeck
gehaelt, daer mede op haer blote lijff gelegen, ende ‘et selve tusschen haer
beenen gehadt.
Dat sijn Cameraat Peter Peterssen eerst sijnen wille met haer gedaen ende
hij daernae bij poosen sijnde alle soodane feijten, die in een landt van
justitie ende goede policie niet te tolereren maer ten hoochsten straffbaer
sijn ’T voorn. Hoff daerop naemkundich mede op die informatien van ’s
Heerenwegen genomen, mitsgaders die eedtlicke verclaringe vande geledeende
persoonen, soo den voerman Berndt Gaerts als Cornelisie Cornelissen naedat
alles met rijpen raede geexamineert ende overwogen was, heeft den gevangen
Gerrit Janssen gecondemneert en condemneert hiermede dat hij ter plaetse van
justitie gebracht ende met den sweerde geexecuteert sal worden datter de doot
nae volge anderen ten affschouwelijcken exempel Gedaen ende gearresteert inden
Rade van Gelderlandt ’t Arnhem den 18. Januarij 1668
Bron: Geldersarchief “crimineel sententieboek” 1660-1669, inv. 4506
Geen opmerkingen:
Een reactie posten